01-12-2009
Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
Ostrów Lednicki
Na wyspie Jeziora Lednica — w centrum plemienia Polan (tuż obok ważnego, dawnego strategiczno-handlowego traktu lądowego oraz wodnego, w odległości ok. 36 km od Poznania i ok. 18 km od Gniezna) — znajdują się pozostałości wczesnośredniowiecznego grodu zwanego Lednicą lub Ostrowem Lednickim, związanego z czasami panowania pierwszych władców z polskiej dynastii piastowskiej, Mieszkiem I i Bolesławem Chrobrym. Dzięki intensywnym pracom archeologicznym, prowadzonym w przeszłości oraz w przeciągu ostatnich dekad, jak i wynikom badań szeregu współpracujących z archeologią dyscyplin badawczych, potrafimy dzisiaj w miarę precyzyjnie określić rolę i znaczenie tego grodu w organizacyjno-terytorialnej strukturze wczesnego państwa polskiego.
Zanim jednak ośrodek ten zaczął pełnić szereg ważnych funkcji, w czasie od 2. poł. X w. i później, wyspę wykorzystywano do zasiedlenia już wcześniej, bo od VIII w., skąd pochodzą ślady osadnictwa tzw. otwartego oraz w 2. poł. IX i 1. poł. X w., kiedy to w południowej jej części wzniesiono niewielki gród o średnicy wnętrza ok. 40 m.
Początkowo funkcjonował on samodzielnie, zaś po 921 r. włączono go w obręb większej fortyfikacji. Około połowy X w. mamy do czynienia na Ostrowie Lednickim z początkiem różnorodnych przemian, dzięki którym wyspa uzyskuje szczególny status przynależny najważniejszym ośrodkom ówczesnej władzy. Przemiany te polegają m.in. na pobudowaniu tu potężnej fortyfikacji grodowej, realizacji w jej wnętrzu monumentalnej architektury kamiennej — tj. wyposażeniu tego grodu w dwie wolno stojące budowle: pałac (palatium) władcy połączony z kaplicą oraz kościół z prostym zamknięciem prezbiterium.
Wyspę zabudowuje się również domostwami drewnianymi oraz wyposaża w drogi wiodące od dwóch mostowych przyczółków, zlokalizowanych na terenie tzw. otwartego (bowiem nie towarzyszyły mu żadne dodatkowe umocnienia) podgrodzia, ku zachodniemu oraz wschodniemu brzegowi Jeziora Lednica. Inne ze szczególnych funkcji, jakie przydano temu ośrodkowi, to lokalizacja tu miejsca pochówków osób o najwyższym statusie społecznym jak również wydzielenie wokół Lednicy odrębnego terytorium, związanego z logistyką i zabezpieczeniem różnorodnych potrzeb władcy i jego dworu.
tekst: Janusz Górecki
Wielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach
Oddział Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, to muzeum etnograficzne na wolnym powietrzu popularnie nazywane „dużym skansenem”, które gromadzi, zabezpiecza i eksponuje przede wszystkim przedmioty związane z życiem i działalnością mieszkańców wsi i miasteczek z obszaru Wielkopolski historycznej. Ze względu na wielkość i obszar badawczy jest ono uznawane za główne muzeum skansenowskie dla Wielkopolski i jedno z najważniejszych muzeów tego typu w Polsce. Położone w przepięknym plenerze nad jeziorem Lednica prezentuje 53 obiekty tradycyjnego budownictwa chłopskiego, dworskiego, sakralnego i folwarcznego, przeniesione z różnych stron Wielkopolski. W większości tych obiektów eksponowane są wystroje dawnych wnętrz i obejść. Przybywszy tu i spacerując (ok. 2 godzin) wśród pól i między opłotkami muzealnych zagród mogą Państwo zobaczyć wyposażenie starej kuźni, zajść do chałupy chłopskiej, wyciszyć się w wiejskim kościele, wspiąć się na wzgórze, na którym stoją różne typy wiatraków i skąd widać wspaniałą panoramę jeziora Lednica, a dalej zatrzymać się na wiejskim cmentarzu, zajrzeć do wnętrza osiemnastowiecznej kaplicy, by w końcu, zaczerpnąwszy nieco atmosfery dworu, odpocząć w otaczającym go parku.
Siedziba Oddziału mieści się w zespole dworskim, którego układ przestrzenny nawiązuje do barokowej kompozycji założeń dworskich z miejscowości Łomnica pod Zbąszyniem (woj. wielkopolskie). Zasadniczo składa się z trzech budynków: kopii dworu ze Studzieńca pod Rogoźnem oraz kopii dwóch oficyn z Łomnicy wkomponowanych w strefę zieleni parkowej. Generalnie obiekty te pełnią ogólnomuzealne funkcje użytkowe (pracownie, magazyny zbiorów, archiwum, mieszkania), tym niemniej parter dworu udostępniony jest zwiedzającym, gdzie zaaranżowano wystrój wnętrz ukazujący poziom życia przeciętnej rodziny ziemiańskiej w okresie międzywojennym.
teksty pochodzą ze strony MPP www.lednicamuzeum.pl